Της Ιατρού-Πνευμονολόγου Ασημίνας Ζανιά-Τσιμάρα
ΦΥΜΑΤΙΩΣΗ
΄΄H ΙΣΤΟΡΙΑ ΜΙΑΣ ΑΣΘΕΝΕΙΑΣ ΄΄
΄΄…Και εγένετο εν τω υπάγειν αυτούς εκαθαρίσθησαν…΄΄αναφέρει το ΙΒ΄ κατά Λουκάν Ευαγγέλιον της θεραπείας των Δέκα Λεπρών(κεφάλαιο ιζ΄,στίχοι 12-19).Ο Κύριός μας ευσπλαχνιζόμενος τον πόνο και τη δυστυχία αυτών των βαρέως πασχόντων ανθρώπων,σκέκεται κοντά και με περισσή αγάπη τους θεραπεύει.Η Λέπρα( ή αλλιώς νόσος του Χάνσεν) είναι μια μεταδοτική νόσος που εδώ και αιώνες αποτελούσε μια μη ιάσιμη ασθένεια για την ανθρωπότητα.Στην λεπρωματώδη μορφή της νόσου εμφανίζονται αρχικά δερματικές ερυθρές κηλίδες,οι οποίες επεκτείνονται(ομοιάζουν με λέπια,γι’αυτό και η ονομασία λέπρα).Στα τελικά στάδια της νόσου εντοπίζονται μεγάλου βαθμού παραμορφωτικές βλάβες στα χέρια,στα πόδια,στο πρόσωπο (χαρακτηριστικά ονομάζεται ΄΄λεόντειο προσωπείο΄΄).Η νευρική μορφή της λέπρας χαρακτηρίζεται από προσβολή των νεύρων(νευρίτιδες, πολυνευρίτιδες κ.α) που οδηγεί σε μυϊκές ατροφίες,εξελκώσεις κ.λ.π.Ο θάνατος στη λεπρωματώδη μορφή οφείλεται είτε σε επιμολύνσεις των πασχόντων τμημάτων είτε σε προσβολή του ασθενούς από Φυματίωση.
Το 1873 ο Νορβηγός ιατρός Γκέρχαρντ Χάνσεν ανακαλύπτει το παθογόνο μικρόβιο που προκαλεί τη νόσο της Λέπρας και καλείται μυκοβακτηρίδο της Λέπρας.Στη μεταπολεμική περίοδο η ανακάλυψη των αντιβιοτικών,οδήγησε στην αντιμετώπιση της νόσου στα πρώιμα στάδια καθώς και στην σημαντική μείωση της θνητότητος.Στις 24 Μαρτίου 1882 ανακοινώνεται στο συνέδριο της Φυσιολογικής Εταιρείας του Βερολίνου ένα άρθρο με τίτλο ΄΄Η αιτιολογία της Φυματίωσης΄΄.Ο συγγραφέας αυτού του άρθρου,ιατρός-μικροβιολόγος Ρόμπερτ Κωχ,ανακοινώνει ότι το μυκοβακτηρίδιο της Φυματίωσης ή Βάκιλος του Κωχ είναι ο αιτιολογικός παράγων της νόσου.Οι δυο παθογόνοι μικροοργανισμοί που προκαλούν τη Λέπρα και τη Φυματίωση αντίστοιχα ανήκουν,όπως γίνεται αντιληπτό,στην ίδια οικογένεια μικροβίων,τα μυκοβακτηρίδια.
H Φυματίωση είναι γνωστή στον άνθρωπο από την αρχαιότητα.Η πρώτη σαφής ανίχνευση της νόσου έλαβε χώρα στο απολίθωμα ενός βίσωνα ηλικίας 18.000 ετών,όπου ανευρέθη εργαστηριακά το μυκοβακτηρίδιο της Φυματίωσης.Ο Ιπποκράτης χρησιμοποιεί τον όρο ΄΄Φθίσις΄΄(στον αιώνα που πέρασε ήταν πολύ διαδεδομένος στη χώρα μας o προσδιορισμός φθισικός για τον πάσχοντα από την ασθένεια) για να περιγράψει τον 5ο αιώνα π.Χ τη Φυματίωση.Αναφέρει ασθενείς ηλικίας 18-40 ετών που έπασχαν από τη νόσο αυτή και παρουσίαζαν έντονο βήχα,αιματηρή απόχρεμψη,απώλεια βάρους κ.α.Στα βάθη των αιώνων η Φυματίωση παρουσίαζε υφέσεις και εξάρσεις στην εμφάνισή της.Στις αρχές του 17ου αιώνα και για τρεις αιώνες περίπου η Ευρώπη γνώρισε τη μεγαλύτερη πανδημία φυματίωσης,γνωστή ως Μεγάλη Λευκή Πληγή(σε αντίθεση με τη μαύρη πληγή που ήταν η πανώλη).
Η Φυματίωση μάστιζε την Ελλάδα στις αρχές του 20ου αιώνα.Χαρακτηριστικά πέθαιναν 35.000-40.000 ασθενείς ηλικίας 18-40 ετών κάθε χρόνο.Ως το 1930 η χώρα μας έχασε 1.000.000 συνανθρώπους μας εξαιτίας της νόσου.Η επιστημονική ιατρική κοινότητα εκλήθη να αντιμετωπίσει μια απειλητική και μεταδοτική ασθένεια.Το 1902 συγκαλείται στο Βερολίνο το πρώτο Διεθνές Συνέδριο για τη Φυματίωση.Μεταξύ άλλων αποφασίστηκε η δημιουργία ειδικών νοσηλευτικών ιδρυμάτων αντιμετώπισης των πασχόντων,των γνωστών σανατορίων.Το 1909 ιδρύθηκε στην Ελλάδα το πρώτο σανατόριο στο Πήλιο της Θεσσαλίας. Στην Πάτρα, το Νοσοκομείο Νοσημάτων Θώρακος δημιουργήθηκε αρχικά(1929) με σκοπό τη νοσηλεία πασχόντων από Φυματίωση.Οι πρώτες θεραπευτικές μέθοδοι αντιμετώπισης της φυματίωσης ήταν χειρουργικές!Η λογική αυτών των επεμβάσεων(τεχνητός πνευμοθώρακας,΄΄μολύβδωση΄΄) στηριζόταν στο γεγονός ότι η ΄΄συρρίκνωση΄΄ του μολυσμένου πνεύμονα θα διευκόλυνε την ταχύτερη ίαση των φυματικών βλαβών.Η ανακάλυψη της στρεπτομυκίνης το 1944,του πρώτου αντιβιοτικού που ήταν αποτελεσματικό έναντι του μυκοβακτηριδίου,ανήγει πλέον νέους δρόμους στην αντιμετώπιση της νόσου.Εν συνεχεία το 1952 ανακαλύπτεται η ισονιαζίδη και άλλα αντιφυματικά φάρμακα,η χρήση των οποίων μείωσε σημαντικά τη νοσηρότητα και τη θνητότητα της νόσου.Στις ημέρες μας γίνεται λόγος για την επανεμφάνιση της Φυματίωσης. Ας μην αφήσουμε την άγνοια και τη μη συμμετοχή να είναι μεγαλύτερος κίνδυνος από την ίδια τη νόσο.
