Χ. Μιχαλακέας, Καρδιολόγος,
Επιστημονικός Συνεργάτης Β’ Πανεπιστημιακής Καρδιολογικής Κλινικής,
Π.Γ.Ν.«Αττικόν»

Λ. Ραλλίδης, Αναπληρωτής Καθηγητής Καρδιολογίας,
Β΄ Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική,
Π.Γ.Ν. «Αττικόν»

Ι. Λεκάκης, Καθηγητής Καρδιολογίας,
Β΄ Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική,
Π.Γ.Ν. «Αττικόν»

Η προσθήκη εζετιμίμπης σε θεραπεία με στατίνη ελαττώνει την εμφάνιση καρδιαγγειακών επεισοδίων σε ασθενείς που έχουν υποστεί οξύ στεφανιαίο σύνδρομο (ΟΣΣ). Σε αυτή την ανάλυση δεδομένων από τη μελέτη IMPROVE-IT αξιολογήθηκε η επίδραση του συνδυασμού 40 mg σιμβαστατίνης με 10 mg εζετιμίμπη συγκριτικά με μονοθεραπεία με 40 mg σιμβαστατίνης και εικονικό φάρμακο σε 4.933 πάσχοντες από σακχαρώδη διαβήτη (ΣΔ) σε σχέση με τους μη διαβητικούς ασθενείς (n=13.202). Οι ασθενείς με ΣΔ ήταν μεγαλύτεροι σε ηλικία, συχνότερα γυναίκες και είχαν συχνότερα ιστορικό κλινικά έκδηλης στεφανιαίας νόσου συγκριτικά με τους μη-διαβητικούς ασθενείς της μελέτης. Ασθενείς με ΣΔ που έλαβαν τη συνδυαστική θεραπεία παρουσίασαν μεγαλύτερη ελάττωση στο σύνθετο πρωτογενές καταληκτικό σημείο (ελάττωση του σχετικού κινδύνου κατά 15%) σε σχέση με μη διαβητικούς. Ασθενείς υψηλού καρδιαγγειακού κινδύνου εμφάνιζαν κλινικό όφελος ανεξάρτητα από την παρουσία ΣΔ. Δεν υπάρχει πειστική εξήγηση για το μηχανισμό με τον οποίο η εζετιμίμπη επιφέρει μεγαλύτερα κλινικά οφέλη στους διαβητικούς.  Συμπερασματικά το κλινικό όφελος της προσθήκης εζετιμίμπης σε θεραπεία με στατίνη σε ασθενείς με ιστορικό ΟΣΣ ενισχύεται σε ασθενείς με ιστορικό ΣΔ και στους υψηλού καρδιαγγειακού κινδύνου ασθενείς.

(Giugliano RP, Cannon CP, Blazing MA, et al. Circulation. 2018;137:1571-1582)

Στην ανάλυση αυτή αξιολογήθηκαν δεδομένα από 34 μελέτες με υπολιπιδαιμική θεραπεία με στόχο να συσχετισθεί η ευνοϊκή επίδραση της θεραπείας στη συνολική και στην καρδιαγγειακή θνητότητα ανάλογα με τα αρχικά επίπεδα της LDL-χολ. Αναλύθηκαν δεδομένα από 136.299 ασθενείς που έλαβαν εντατική υπολιπιδαιμική αγωγή και 133.989 που έλαβαν λιγότερο εντατική θεραπεία (χαμηλής ισχύος υπολιπιδιαμική θεραπεία ή εικονικό φάρμακο). Η συνολική θνητότητα βρέθηκε 8% χαμηλότερη στην ομάδα της εντατικής υπολιπιδαιμικής θεραπείας με μεταβολή του σχετικού κινδύνου κατά 9% για κάθε αύξηση της αρχικής LDL-χολ κατά 40 mg/dL (για τιμές αρχικής LDL-χολ >100 mg/dL). Αντίστοιχα, η καρδιαγγειακή θνητότητα ήταν χαμηλότερη κατά 16% στην ομάδα της εντατικής θεραπείας έναντι μη-εντατικής θεραπείας.  Για τιμές αρχικής LDL-χολ >100 mg/dL ο σχετικός κίνδυνος αυξανόταν κατά 14% για κάθε 40 mg/dL αύξηση της αρχικής LDL-χολ. Ασθενείς με αρχική LDL-χολ >160 mg/dL εμφάνιζαν το μεγαλύτερο όφελος στη θνητότητα (ελάττωση κατά 28%) με τη χορήγηση υπολιπιδαιμικής αγωγής. Οι ερευνητές διαπιστώνουν ότι η υψηλής ισχύος υπολιπιδαιμική θεραπεία σχετίζεται με μεγαλύτερη ελάττωση των καρδιαγγειακής και της συνολικής θνητότητας η οποία είναι ανάλογη της αρχικής τιμής της LDL-χολ για τιμές > 100 mg/dL.

(Navarese EP, Robinson JG, Kowalewski M, et al. JAMA. 2018;319:1566-1579)

Πρόκειται για μελέτη παρατήρησης με στόχο τη συσχέτιση της χορήγησης στατίνης με τη θνητότητα από περιφερική αρτηριακή νόσο (ΠΑΝ) και με τη συχνότητα των ακρωτηριασμών. Έγινε σύγκριση ανάμεσα σε υψηλής και μέτριας/χαμηλής ισχύος αγωγή με στατίνη έναντι λήψης αντιαιμοπεταλιακής αγωγής μόνο χωρίς χορήγηση στατίνης. Σε σύνολο 155.647 ασθενών με κλινικά έκδηλη ΠΑΝ ποσοστό 28% δεν ελάμβανε αγωγή με στατίνη. Συγκριτικά με τη μη χορήγηση στατίνης η λήψη θεραπείας συνδεόταν με μικρότερο ποσοστό ακρωτηριασμών κατά 33% και 19% για υψηλής και μέτριας/χαμηλής ισχύος στατίνη, αντίστοιχα. Επιπλέον, υπήρχε ευνοϊκή επίδραση στη θνητότητα από τη χορήγηση στατινών με ελάττωση κατά 26% και 17% για υψηλής και μέτριας/χαμηλής ισχύος στατίνη, αντιστοίχως. Οι συγγραφείς καταλήγουν ότι οι στατίνες, αν και υποχρησιμοποιούνται σε ασθενείς με ΠΑΝ, σχετίζονται με ελάττωση της θνητότητας και των ακρωτηριασμών, ιδιαίτερα όταν χορηγούνται υψηλής ισχύος στατίνες.

(Arya S, Khakharia A, Binney ZO, et al. Circulation. 2018;137:1435-1446)

Η ομόζυγος οικογενής υπερχοληστερολαιμία (ΗοFH) είναι μια σπάνια κληρονομούμενη πάθηση που οδηγεί σε πρώιμη εμφάνιση αθηροσκλήρωσης και θανάτου από καρδιαγγειακές επιπλοκές. Στην παρούσα μελέτη αξιολογήθηκαν αναδρομικά δεδομένα από 133 πάσχοντες από ΗοFH από το 1990 έως το 2014 και μελετήθηκε η συσχέτιση των επιπέδων της ολικής χοληστερόλης με τη θεραπεία σε σχέση με την εμφάνιση μειζόνων καρδιαγγειακών επιπλοκών και με τη καρδιαγγειακή και τη συνολική θνητότητα. Οι ασθενείς χωρίσθηκαν σε 3 ομάδες ανάλογα με την επίτευξη επιπέδων ολικής χοληστερόλης <8,1 mmol/L (315 mg/dL), 8,1-15,1 mmol/L και >15,1 mmol/L (585 mg/dL). Οι ασθενείς της πρώτης ομάδας ελάμβαναν σε μεγαλύτερο ποσοστό στατίνες, εζετιμίμπη, αναστολείς της PCSK9 και υποβάλλονταν συχνότερα σε εξωσωματική αφαίρεση λιπιδίων. Φάνηκε ότι οι πάσχοντες με επίπεδα χοληστερόλης >15,1 mmol/L παρά τη θεραπεία είχαν 11 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο θανάτου συγκριτικά με την ομάδα με επίπεδα χοληστερόλης <8,1 mmol/L. Οι ερευνητές καταλήγουν ότι τα υπό θεραπεία επίπεδα ολικής χοληστερόλης αποτελούν σημαντική παράμετρο επιβίωσης σε πάσχοντες από ΗοFH και προτείνουν εντατικοποίηση των θεραπευτικών παρεμβάσεων σε αυτούς τους ασθενείς.

(Thompson GR, Blom DJ, Marais AD, et al. Eur Heart J. 2018;39:1162-1168)

Στο πλαίσιο της μέλετης Rotterdam αξιολογήθηκε η επίδραση της θεραπείας με στατίνη στη σύσταση της αθηρωματικής πλάκας των καρωτίδων. Για το σκοπό αυτό 1.740 συμμετέχοντες στη μελέτη υπεβλήθησαν σε μαγνητική τομογραφία καρωτίδων αρτηριών προκειμένου να καθορισθεί ο βαθμός ασβέστωσης της πλάκας και η παρουσία λιπώδους πυρήνα και ενδοπλακικής αιμορραγίας. Η χορήγηση στατίνης φάνηκε ότι σχετιζόταν με μεγαλύτερο ποσοστό ασβέστωσης της αθηρωματικής πλάκας σε βαθμό ανάλογο με τη διάρκεια χορήγησης της υπολιπιδαιμικής αγωγής. Επιπλέον, η λήψη μεγάλης δόσης στατίνης για διάρκεια άνω των 10 μηνών φάνηκε ότι σχετίζεται με 44% λιγότερο συχνή παρουσία λιπώδους πυρήνα. Συμπερασματικά, η λήψη στατινών, ιδιαίτερα υψηλής δόσης, σχετίζεται με μεταβολή της αθηρωματικής πλάκας από περισσότερο ευάλωτη μορφή με λιπώδη πυρήνα σε περισότερο σταθερή πλάκα με αυξημένο ποσοστό ασβέστωσης.

(Mujaj B, Bos D, Selwaness M, et al. Int J Cardiol. 2018;260:213-218)