*Της πνευμονολόγου Ασημίνας Ζανιά-Τσιμάρα.
ΜΟΝΟΞΕΙΔΙΟ ΤΟΥ ΑΝΘΡΑΚΑ Ο ΑΟΡΑΤΟΣ ΚΙΝΔΥΝΟΣ
Αυτό το άρθρο γράφεται λίγες ημέρες μετά από ένα τραγικό συμβάν που συγκλόνισε τον καθένα από εμάς.Δύο νέοι φοιτητές έχασαν τη ζωή τους λόγω οξείας δηλητηριάσεως από μονοξείδιο του άνθρακα,ενώ τρεις ακόμη φίλοι τους νοσηλεύονται σε σοβαρή κατάσταση.Οι πέντε νέοι μεταφέροντας την αυτοσχέδια εστία (ψησταριά, μαγκάλι) που είχαν δημιουργήσει μες στην οικία τους,δεν μπορούσαν να φαντασθούν τις τραγικές συνέπειες που θα ακολουθούσαν.Οι σκέψεις και οι τοποθετήσεις μετά από τέτοια συμβάντα είναι πάντοτε πολυάριθμες.Δυστυχώς, πολλές φορές στη χώρα μας η συζήτηση συντελείται,σχεδόν πάντα,μετά το οποιοδήποτε δυσάρεστο συμβάν.Στη συγκεκριμένη περίπτωση δύο νέοι άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους,υπό πρωτόγνωρες συνθήκες και απέναντι στο γεγονός αυτό όλοι οφείλουν να σταθούν στο ύψος των περιστάσεων.
Στη συνέχεια θα αναλυθούν οι επιστημονικοί λόγοι που οδήγησαν σε αυτήν την τραγωδία με σκοπό την ενημέρωση των πολιτών,ώστε τέτοια συμβάντα να μην υπάρξουν ξανά.Βέβαια,η επιστημονική εξήγηση έπεται των σαφών κοινωνικών και οικονομικών αιτιών που οδηγούν τον πολίτη σε επισφαλή μέσα διαβίωσης, θέρμανσης κ.α.Στο γνωστό πλαίσιο της πολύ δύσκολης οικονομικής συγκυρίας πολύς λόγος έχει γίνει,και από τη στήλη αυτή,για τους επισφαλείς τρόπους θέρμανσης που χρησιμοποιούν οι Έλληνες αυτήν την περίοδο.Οι έννοιες ΄΄αιθαλομίχλη,μικροσωματίδια΄΄ αναλύθηκαν πολλάκις τον τελευταίο καιρό.
Το μονοξείδιο του άνθρακα(CO) είναι ένα τοξικό αέριο και αποτελεί προϊόν ατελούς καύσης της οργανικής ύλης,όταν επικρατούν συνθήκες ανεπαρκούς παροχής οξυγόνου(κλειστοί και μικροί χώροι).Σε αυτό το περιβάλλον η οργανική ύλη δεν οξειδώνεται πλήρως προς διοξείδιο του άνθρακα,με αποτέλεσμα την εκθετική αύξηση της παραγωγής μονοξειδίου.Συχνά παράγεται σε οικιακές συσκευές (σόμπες, στόφες,μαγκάλια,τζάκια,ψησταριές,καυστήρες κ.α),σε βιομηχανικές εγκαταστάσεις,στα αυτοκίνητα παλαιότερης τεχνολογίας(αυξημένη παραγωγή ρύπων).Η έκθεση σε τιμές >100ppm θέτει σε κίνδυνο τη δημόσια υγεία.
Πως συντελείται η οξεία δηλητηρίαση;Το μονοξείδιο του άνθρακα είναι άοσμο, άχρωμο και αρχικά μη εύκολα ανιχνεύσιμο από τον άνθρωπο.Προς τούτο,σε ένα κλειστό χώρο(δωμάτιο) μπορεί οι τιμές του μονοξειδίου να έχουν υπερβεί κατά πολύ τις φυσιολογικές,αλλά εντούτοις η ανθρώπινη ύπαρξη αδυνατεί να το αντιληφθεί άμεσα.Τότε συμβαίνει το γεγονός που θέτει σε κίνδυνο τη ζωή.Η αιμοσφαιρίνη που βρίσκεται μέσα στα ερυθρά αιμοσφαίρια φυσιολογικά δεσμεύει το οξυγόνο της ατμόσφαιρας και το μεταφέρει σε όλους τους ιστούς.Όταν στο περιβάλλον υπάρχουν μεγάλες τιμές μονοξειδίου,το μεγαλύτερο ποσοστό των ερυθρών αιμοσφαιρίων μεταφέρει πλέον το τοξικό αέριο(συνδέεται η αιμοσφαιρίνη πιο εύκολα με το μονοξείδιο). Τα πιο συχνά και άμεσα συμπτώματα της οξείας δηλητηρίασης είναι πονοκέφαλος, ζάλη, αδυναμία, ναυτία και έμετος, πόνος στο στήθος και σύγχυση. Έκθεση σε υψηλές συγκεντρώσεις μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια των αισθήσεων και θάνατο. Ιδιαίτερα επικίνδυνη είναι η έκθεση σε μονοξείδιο του άνθρακα κατά τη διάρκεια του ύπνου ή της κατανάλωσης οινοπνευματωδών.Η χρόνια έκθεση σε χαμηλά επίπεδα μονοξειδίου του άνθρακα μπορεί να οδηγήσει σε κατάθλιψη, σύγχυση, και απώλεια μνήμης.
Πως,όμως,προλαμβάνεται η δηλητηρίαση από μονοξείδιο του άνθρακα στην οικία;Προς αποφυγή δυσάρεστων συμβάντων θα ακολουθήσουν οδηγίες προφύλαξης.
1. Τακτική συντήρηση μηχανημάτων θέρμανσης που λειτουργούν με πετρέλαιο, φυσικό αέριο, κάρβουνο ή άλλη βιομάζα από ειδικευμένο τεχνικό.
2. Αποφύγετε τη χρήση θερμαστρών που λειτουργούν με αέριο ή κάρβουνο μέσα σε κλειστούς χώρους (διαμέρισμα κ.α).
3. Προτιμάτε πάντα συσκευές που έχουν τη σήμανση CE
4.Μη χρησιμοποιείτε μια ανοιχτή ψησταριά ή άλλο είδος φούρνου με αέριο ως μέσο θέρμανσης σε κλειστούς χώρους.
5. Μη χρησιμοποιείτε ψησταριά με κάρβουνα ως μέσο θέρμανσης σε κλειστό χώρο, εκτός αν το έχετε τοποθετήσει μέσα σε καλά αεριζόμενο τζάκι.
Η ελληνική κοινωνία βιώνει και επιβιώνει καθημερινά υπό αντίξοες συνθήκες. Προβάλλει πλέον επιτακτική η ανάγκη να ληφθούν στοιχειώδη μέτρα και προφυλάξεις,ωστέ να μην τεθεί σε κίνδυνο,τόσο άδικα,η ανθρώπινη ζωή ξανά.
