*Της ιατρού-πνευμονολόγου Ασημίνας Ζανιά-Τσιμάρα
ΠΝΕΥΜΟΝΙΑ
ΜΙΑ ΝΟΣΟΣ ΜΕ ΑΡΧΑΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ
Η πνευμονία είναι η πιο γνωστή νόσος του αναπνευστικού από την αρχαιότητα. Πρώτος ο Ιπποκράτης(460-370π.Χ) αναφέρεται στη νόσο και τα συμπτώματά της. Στους αιώνες η πνευμονία θεωρείται κύρια αιτία νοσηρότητος και θνητότητος.Το 1918 ο εξέχων ιατρός Ουίλιαμ Όσλερ χαρακτηρίζει την πνευμονία ως ΄΄κυβερνήτη΄΄ των αιτιών θανάτου εκείνη την εποχή.Το 1929 ο Άγγλος ερευνητής Αλεξάντερ Φλέμινγκ ανακαλύπτει την πενικιλλίνη,το πρώτο αντιβιοτικό σκεύασμα.Έκτοτε η αλματώδης εξέλιξη της ιατρικής επιστήμης μείωσε τη θνησιμότητα της πνευμονίας στον ανεπτυγμένο κόσμο.
Ως πνευμονία ορίζεται η φλεγμονή των πνευμόνων που προκαλείται από βακτήρια,ιούς,μύκητες και άλλους μικροοργανισμούς.Η εξέλιξη της φλεγμονώδους διαδικασίας οδηγεί στην πλήρωση των κυψελίδων και του διαμέσου ιστού(βασικών ιστολογικών μονάδων του πνεύμονος) από φλεγμονώδη κύτταρα και εκκρίσεις.Tα τελευταία χρόνια η κατάταξη που έχει επικρατήσει στις πνευμονίες είναι η εξής: Α)Πνευμονία της Κοινότητος. Στην περίπτωση αυτή ο ασθενής νοσεί από πνευμονία εκτός νοσοκομείου.Προδιαθεσικοί παράγοντες είναι η μεγάλη ηλικία(>60 ετών), άλλα συνυπάρχοντα νοσήματα,ο χρόνιος αιθυλισμός(αλκοόλ) κ.α.Κύριοι μικροοργανισμοί που θεωρούνται υπεύθυνοι είναι ο πνευμονιόκοκκος,το μυκόπλασμα, τα χλαμύδια κ.α. Β)Νοσοκομειακή Πνευμονία.. Θεωρείται η πνευμονία που παρουσιάζεται στον ασθενή μετά το πέρας 48 ωρών από την εισαγωγή του στο νοσοκομείο και εφόσον έχει αποκλεισθεί λοίμωξη που προϋπήρχε το προηγούμενο διάστημα προ της νοσηλείας.Αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα και δυσεπίλυτα ιατρικά προβλήματα σε παγκόσμια κλίμακα.Η αλόγιστη χρήση αντιβιοτικών οδήγησε σε δημιουργία πολυανθεκτικών ενδονοσοκομειακών μικροβίων,με αποτέλεσμα τη δύσκολη θεραπευτική αντιμετώπιση αυτών των πνευμονιών. Η συχνότητα της νόσου είναι περίπου 5-10 περιπτώσεις ανά 1000 εισαγωγές,αλλά δύναται ακόμη και να εικοσαπλασιαστεί σε ασθενείς με μηχανική υποστήριξη. Γ)Πνευμονία σε ανοσοκατεσταλμένους.Οι ασθενείς που έχουν για οποιοδήποτε λόγο διαταραχές στο ανοσοποιητικό τους σύστημα είναι επιρρεπείς σε ευκαιριακές και δύσκολα αντιμετωπίσιμες λοιμώξεις του αναπνευστικού.Μικροοργανισμοί οι οποίοι για έναν υγιή οργανισμό δεν είναι παθογόνοι,σε ένα ανοσοκατεσταλμένο άτομο μπορεί να προκαλέσουν σοβαρή νόσο.
Τα συνήθη συμπτώματα της πνευμονίας είναι υψηλός πυρετός(>38 C ), παραγωγικός βήχας με αυξημένα πτύελα(φλέγματα) πυκνής συστάσεως,σε μερικές περιστώσεις πλευροδυνία ή δύσπνοια.Αυτή είναι η τυπική εικόνα της πνευμονίας που προκαλείται από συνήθη μικρόβια όπως ο πνευμονιόκοκκος.Οι ιοί,το μυκόπλασμα,τα χλαμύδια προκαλούν πνευμονία με πιο αμβλυχρά,ήπια συμπτώματα και προς τούτο αυτές οι πνευμονίες καλούνται άτυπες.Το ιστορικό και η φυσική εξέταση από τον θεράποντα ιατρό θα οδηγήσει στην διάγνωση.Η ακτινογραφία θα ζητηθεί για να εκτιμηθεί η έκταση της πνευμονίας(τμηματική,λοβώδης ή διάχυτη).Η θεραπεία συνιστάται στη λήψη αντιβιοτικών για 10-14 ημέρες,ξεκούραση και καλή διατροφή.Περίπου το 90-95% των περιστατικών πνευμονίας της κοινότητος εμφανίζει πλήρη ίαση ακολουθώντας τις ιατρικές οδηγίες.Εισαγωγή στο νοσοκομείο θα χρειασθούν ασθενείς που εμφανίζουν τα παρακάτω:1.Ηλικία>65 ετών,2.συνυπάρχοντα χρόνια νοσήματα,3.Έντονη δύσπνοια,4.Υπόταση, 5.Διανοητική σύγχυση,6.Ασυνήθη εργαστηριακά ευρήματα(π.χ αυξημένη ουρία αίματος).
Η ηλικία(>65 ετών) και τα χρόνια νοσήματα αποτελούν επιβαρυντικούς παράγοντες στην εκδήλωση μιας πνευμονίας.Ο απόλυτα ενδεδειγμένος και ασφαλής τρόπος προφύλαξης για αυτές τις πληθυσμιακές ομάδες είναι ο εμβολιασμός.Τα εμβόλια που καλούνται να κάνουν τα άτομα αυτά,σε συνεννόηση με τον ιατρό τους,είναι το αντιγριπικό και το εμβόλιο για τον πνευμονιόκοκκο. Στις ημέρες μας υπάρχουν τα μέσα για την αντιμετώπιση της πνευμονίας. Όμως η αναιτιολόγητη χρήση των αντιβιοτικών τα τελευταία χρόνια,οδήγησε στην αποδυνάμωση του σπουδαιότερου εφοδίου των ιατρών για την θεραπεία της νόσου.
Ευχή και σύσταση ας είναι η οποιαδήποτε χρήση αντιβιοτικών και γενικότερα φαρμάκων να γίνεται με ανάλογη ιατρική οδηγία.Διαφορετικά σε λίγα χρόνια θα υπάρχουν μεν αντιβιοτικά με μηδαμινή όμως αποτελεσματικότητα για τον άνθρωπο!
